تفسیر علمی یکی از مهمترین جریان‌های تفسیری است که در دوره معاصر به رغم مخالفت‌های جدی بارشدی فزاینده به بالندگی و شکوفایی رسیده است . اثر حاضر در پنج بخش به بررسی این جریان پرداخته است . در بررسی پیشینه آن ، نشان داده که شماری از مدافعان ادعایی به طور کلی به این گفتمان وارد نشده‌اند.

درس «تاریخ استشراق و سیر تحول مطالعات قرآنی در غرب»، به طور کلی به موضوع خاورشناسی و تاریخچه آن و به طور خاص به برخی موضوعات در مطالعات قرآنی در این حوزه می‌پردازد. بحث از تعریف پر چالش خاورشناسی، مباحث آن در عرصه های مختلف اسلام‌شناسی و تبیین ضرورت آگاهی از این نوع پژوهش‌ها، بحث آغازین کتاب است. استشراق در طول نزدیک به ده قرن، با فراز و فرودهای بسیار مواجه شده و انگیزه‌های مختلفی محرک آن بوده است که به اجمال بررسی شده است. فعالیت‌های علمی خاورشناسان را می‌توان در عرصه‌های مختلف طبقه‌بندی کرد.