از اولين روزي که بشر در اين کره خاکي قدم گذاشت بلکه مدتها پيش از آن در بهشتي که خداوند براي اولين فرد از نوع ما آفريده بود ابتلاء و آزمايش الهي آغاز گرديد. خداوند آدم و حوا را با پرهيز دادن از شجره ممنوعه آزمايش کرد و هر چند آنان از اولين آزمايش ناموفق در آمدند، اما سنت آزمايش و امتحان هم چنان ادامه يافت و تا قيامت ادامه خواهد داشت. در اين رساله قصد داريم سنت ابتلاء و امتحان الهي را از جهات متعدد مورد بررسي قرار دهيم. پژوهش حاضر شامل مقدمه و سه بخش است. بخش اول با عنوان مباحث مقدماتي شامل دو فصل مي باشد که در فصل اول به تعريف ابتلاء و واژه هاي قرآني مترادف آن با استفاده از کتب تفسيري پرداخته شده، در فصل دوم نمونه هايي از امتحانات و ابتلائات انسان ها در قرآن در قالب بيان زندگي چند تن از انبياء الهي که در قرآن مجيد آمده است بيان گرديده است. در بخش دوم با عنوان جايگاه ابتلاء در نظام تکوين و تشريع از نگاه قرآن طي سه فصل به نقش ابتلاء الهي در رشد و تکامل بشر تبيين عموميت آن در زندگي انسان و سپس به بررسي پرسشها و شبهات در زمينه ابتلاء پرداخته شده است. در بخش سوم که شامل چهار فصل است، اهداف، ابزار و آثار ابتلاء و در نهايت رمز پيروزي در امتحانات الهي، با استفاده از آيات قرآن و روايات معصومين مورد بررسي قرار گرفته است.