هيچ نمازگزاري نيست که دغدغه حضور قلب و خشوع در نماز را نداشته باشد و از فقدان آن در هنگام نماز دل نگران نباشد، و از خداوند توفيق آن را نخواهد. چرا که نماز راستين تنها در کلماتي کوتاه خلاصه نمي شود، بلکه با حضور قلب و خشوع تحقق مي يابد. نماز حقيقي داراي دو بعد است: يکي بعد ظاهري که به منزله پيکره نماز است و ديگري بعد باطني که به مثابه روح و حقيقت آن مي باشد، و هر يک از اين دو بعد احکام و آداب ويزه اي دارند و نماز با وجود اين دو کامل مي گردد يعني همان گونه که نماز بدون رعايت احکام و شرايط ظاهري باطل است مراعات نکردن آداب باطني و قلبي نماز نيز موجب عدم پذيرش آن گشته، انسان را به قرب حق تعالي نمي رساند. بنابراين رساله اي که در پيش داريم مشتمل بر يک مقدمه و ‎۴ فصل است که در فصل اول سعي شده به کلياتي پيرامون مفهوم خشوع و صلاة و حضور قلب پرداخته شود و در فصل دوم در زمينه معاني باطني نماز موزد بررسي قرار گرفت و در فصل سوم درباره اهميت خشوع در نماز و مراتب آن و موانع خشوع و حضور قلب از ديدگاه قرآن بحث شده است و در فصل چهارم پيرامون آثار خشوع در نماز بحث شد و سرانجام نتيجه گيري بعمل آمد و در نهايت منابع و ماخذ