موانع تفکر و خردورزی در فرآیند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت براساس آموزه های قرآنی هدف از نگارش این نوشتار است. این دسته موانع به پنج طبقه تقسیم شده است: موانعی که فردی است و ریشه در نهاد آدمی دارد؛ موانعی که ناظر به تعاملات اجتماعی نادرست است و می تواند در بین آحاد جامعه برقرار باشد؛ در سطح کلان از دو خرده نظام فرهنگی و سیاسی یاد شده که با اصلاح آن می توان زمینه اندیشه ورزی را برای توده ها فراهم نمود؛ موانع زمینه ای تفکر که عموماً به حوزه کنش های اجتماعی جوامع ارجاع داده می شود، از دو متغیر اجتماعی فاسد و عدم مطالعه دیگر ملل یاد می کند؛ موانعی که به مدقمات تفکر نادرست ناشی از دو خصوصیت فقدان دانش لازم و وجود باورهای غلط بازمی گردد.