«هجرت» گرچه يک حادثه تاريخي است و در صدر اسلام اتفاق افتاده است؛ اما به طور قطع در آن خلاصه نمي شود و در طول تاريخ حيات بشر تا وقوع قيام کبري همچنان بر قوت خود باقي است و آثار و برکاتش همانند چشمه اي زلال و جوشان، نصيب انسان مي شود.نمونه هايي از مصاديق هجرت:1- غير مسلماني که ، با يک تحول دروني به دين مقدس اسلام مي گرايد. در حقيقت مهاجرت کرده است. امام باقر مي فرمايد:« مَنْ دخل في الاسلام طوعاً فهو مهاجرٌ» هر کس داوطلبانه به اسلام در آيد، مهاجر است.» 2- مسلماني که از گناه خود دوري کرده، تمايلات نفساني خود را زير پا نهد و با نفس خويش مبارزه کند، از مهاجران واقعي به شمار مي رود. پيامبر  مي‌فرمايد:« الهجرة هجرتان: اِحداهما اَن تهجُر السيئات و الاُخري اَن تُهاجِرَ الي الله تعالي و رسوله و لاتَنقَطِع الهجرة ما تَقُبلَت التوبه:«هجرت دو گونه است: 1- از بديها دوري کني 2- به سوي خداوند متعال و رسولش هجرت کني، و تا زماني که توبه پذيرفته مي شود هجرت قطع نمي‌شود. » پيامبر اکرم  فرمود:« اشرف الهجرة اَن تَهجُر السيئات؛ بهترين هجرت آن است که از گناهان هجرت کني.» اقسام مهاجرت: 1- مهاجرت از محيط آلوده به محيط پاک مهاجرت به سوي خداست. 2- مهاجرت براي انجام رسالت الهي مهاجرت براي حفظ دين است.3- مهاجرت از سلطه نظام غاصب و سخت‌گيري‌هاي آن به سرزمين ديگري كه در امان باشد مهاجرت از ظلم ظالم است. 4- سفارش به فرا گيري دانش که در راستاي گسترش جهان بيني، مطرح است مهاجرت علمي است. 5- مهاجرت دروني که مقدمة مهاجرت بيروني است مهاجرت اخلاقي است.در نتيجه:‌ پيامدهاي هجرت شامل: عقيدتي(خود شناسي و خداباوري)- تربيتي فرهنگي(خود سازي و خدمت رساني)- اخلاقي(تزکيه و تهذيب) مي باشد. آغازين مهاجران تاريخ بشر انبيا و رسولان خدا بوده اند. موسي هفت سال دور از سرزمين خود در صحرا به سر برده ابراهيم مهاجر بزرگ تاريخ به مکه هجرت کرد تا کاخ توحيد را در شکل کوخ کعبه بنا کند. نوح  و يارانش با کشتي از ميان قوم ستم پيشة خويش بيرون شدند. و اما محمد «چون مي‌خواست طرح تمدن آغازين اسلام را پي ريزي کند هجرت کرد.» و امام حسين هجرتش به سوي جهاد، خود به اندازة همه تاريخ معنا دارد. فاطمه بنت اسد(س) نيز از جمله زنان پيشگام در عرصه ايمان و هجرت مي‌باشد. شيخ بهايي و .... و حاج رسول دادخواه تبريزي و .... به ترتيب مهاجران نمونه علمي و اخلاقي‌اند.