ارزیابی و موضع‌گیری عالمانه در قبال ایده علم دینی مترتب بر فهم معنا و رویکردهای علم دینی و دلایل موافقان و مخالفان است. از این رو پرسش تحقیق در مورد محل نزاع در علم دینی است. رویکرد غالب بر این جستار فلسفی، از نوع فلسفه‌های مضاف و درجه دوم (فلسفه علم) است. به عبارت رساتر برای فهم بهتر، نقد و تحلیل علم دینی شایسته است به وجود‌شناسی علم دینی (اثبات موضوع علوم‌دینی) معرفت‌شناسی علم‌دینی (بررسی فرآورده‌های علوم‌دینی) و روش‌شناسی علم دینی (بررسی فرآیند شکل‌گیری علم دینی) از منظر مدعیان آن توجه شود. هدف این اثر فهم، نقد و تحلیل ادعا و دلیل مدعیان و مخالفان علم دینی است. در این جستار بر آن هستیم که ایده علم دینی را با نگرش‌های موجود در فلسفه علم مورد کنکاش قرار دهیم و در پایان هر بحثی نظر قرآن را درباره آن مورد جویا شویم. نتیجه تحقیق این است که علم هویتی تاریخی و جمعی دارد. تولید علم امری آگاهانه و برنامه‌ریزی شده نمی‌تواند باشد. اما نظریه‌پردازی می‌تواند امری فردی، آگاهانه و با برنامه باشد. در نتیجه طرح نظریه‌پردازی دینی در پرتو پارادایم اسلامی علوم از طرح علم دینی، درست‌تر، دقیق‌تر و اجرایی‌تر به نظر می‌رسد.